تجزیه و تحلیل PESTEL چیست؟

تجزیه و تحلیل  PESTEL یک ابزار ساده اما بسیار مهم که به طور گسترده برای درک و شناسایی محیط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، فنی، حقوقی و زیست محیطی، جهت ارزیابی موقعیت سازمان و بازار رو به رشد هر سازمان مورد استفاده قرار می گیرد.

تجزیه و تحلیل PEST یا PESTEL برای شناخت فرصت ها و خطرات ناشی از گسترش کسب و کار کاربرد دارد و همچنین به رهبران کسب و کار برای ساخت چشم انداز برای اداره فعالیت های کسب و کار و کاهش خطرات سازمان ها به کار می رود.. تحلیل محیطی بر اساس روش PEST یکی از اولین تحلیل های استراتژیکی است که سازمان ها در مرحله گرداوری تهدیدها و فرصت های محیط انجام می دهند. از نتایج تحلیل PEST می توان در آنالیز SWOT استفاده کرد و مزیت به کارگیری این  این روش در این است که تحلیل گر می تواند اطمینان یابد هیچ یک از ابعاد محیط در تحلیل او فراموش نشده است. این تکنیک ابعاد سیاسی(Political)، اقتصادی (Economical)، اجتماعی (Social) و فنآوری (Technological) را به عنوان مشخصه های محیطی بررسی می نماید. با توجه به ویژگی های محیطی کسب و کار امروز، این تحلیل به تحلیل PESTEL نیز گسترش یافته که شامل اضافه شدن ابعاد زیست محیطی (Environmental/Ecological)، قانونی (legal) و اخلاقی (Ethical) است. برای تحلیل PEST چک لیست های متعددی مانند این تصویر تدوین گردیده که می تواند مورد استفاده تحلیل گران استراتژیک قرار گیرد.

عوامل مورد بررسی در تجزیه و تحلیل PESTEL

تجزیه و تحلیل PESTEL شامل موارد زیر می باشد، که هر کدام به عنوان یک چک لیست می تواند به بررسی و تجزیه و تحلیل به موقع کمک بسیاری کند: سیاسی (نوع دولت و ثبات، آزادی مطبوعات، قانون حکومت، سطح بروکراسی و فساد، مقررات و رویه های تنظیم مقررات، قوانین اجتماعی و اشتغال، سیاست مالیاتی، تجارت و کنترل تعرفه، قوانین محیط زیست و حمایت مصرف کننده و تغییرات زیاد در فضای سیاسی)؛ اقتصادی (مرحله ای از کسب و کار، رشد اقتصادی، تورم، بیکاری و عرضه نیروی کار، هزینه کارگری، سطح درآمد قابل تصرف و توزیع درآمد، تاثیر جهانی شدن، تاثیر احتمالی فن آوری و یا سایر تغییرات اقتصادی، تغییرات احتمالی در محیط اقتصادی)؛ فرهنگی و اجتماعی (نرخ رشد جمعیت و مشخصات سنی، سلامت جمعیت، آموزش و پرورش و تحرک اجتماعی، نگرش به آنها، الگوی اشتغال جمعیت، آزادی بازار کار، نگرش های اجتماعی و محرومیت های اجتماعی، انتخاب شیوه زندگی و نگرش نسبت به آنها، تغییرات اجتماعی و فرهنگی)؛ فن آوری (تاثیر فن آوری های نوظهور، تاثیر اینترنت، کاهش هزینه ارتباطات و افزایش کار از راه دور، فعالیت های تحقیق و توسعه، تاثیر انتقال تکنولوژی)؛ حقوقی (توافقنامه بین المللی، معاهدات و قوانین تجاری، قوانین برای بازارهای آزاد، قوانین استخدام، قوانین بهداشت و ایمنی، قوانین رقابت) و زیست محیطی (اثرات زیست محیطی، قوانین زیست محیطی، مصرف انرژی، دفع زباله).

تجزیه و تحلیل PESTEL یک ابزار مفید برای درک تصویری واضح از محیطی که در آن فعالیت می کنند و همسویی و هماهنگی با تغییرات مفید می باشد و برای فکر کردن در مورد فرصت ها و تهدیدها محیطی، برای به دست آوردن مزایای حاصل از فرصت ها و به حداقل رسانی ضرر های ناشی از تهدیدها مفید می باشند.

چگونه از ابزار تحلیل PESTEL استفاده کنیم؟ 

برای تحلیل محیط کسب‌وکار خود و فرصت‌ها و تهدید‌های آن، این 4 گام را دنبال کنید:

از تحلیل PEST و طوفان فکری برای شناسایی تغییراتی که در محیط کسب و کارتان در حال ایجاد هست؛ استفاده کنید.
با استفاده از طوفان فکری، تهدیدها و فرصت‌هایی را که از هر یک از این تغییرات می‌تواند ایجاد کند، شناسایی کنید.
اقدام متناسب و مقتضی را انجام دهید.

گام اول: طوفان فکری

در نظرگرفتن عوامل سیاسی

این عوامل درمورد چگونگی و میزان مداخله دولت در اقتصاد یا صنعت خاص است. اساساً تمام تأثیراتی که دولت بر کسب و کار شما می‌گذارد می‌تواند در اینجا طبقه‌بندی شود. این عامل می‌تواند شامل سیاست‌های دولت، ثبات سیاسی یا بی‌ثباتی، فساد، سیاست کسب و کار خارجی، سیاست مالیاتی، قانون کار، قانون محیط زیست و محدودیت‌های کسب و کار باشد. علاوه بر این، دولت ممکن است تأثیر عمیقی بر سیستم آموزشی، زیرساخت‌ها و مقررات بهداشتی کشور داشته باشد. این‌ها همه عواملی هستند که هنگام ارزیابی جذابیت یک بازار بالقوه باید مورد توجه قرار گیرند.

انتخابات بعدی استانی یا سراسری چه زمانی انجام خواهد شد؟ این انتخابات می‌تواند چه تغییراتی در سیاست‌های دولتی ایجاد کند؟
قوی‌ترین مدعیان بالقوه‌ی قدرت چه کسانی هستند؟ نگاه آنان نسبت به سیاست‌های کسب‌وکار و سیاست‌هایی که بر سازمان شما تأثیرگذارند، چیست؟
قانون‌مداری و اجرای قانون تا چه حد توسعه یافته است و فساد سازمان‌یافته تا چه میزان رواج یافته است؟
آیا تغییرات مثبت و منفی تأثیرگذاری در زمینه‌های قانونی یا مالیاتی در دست اقدام است؟
آیا اراده‌ای از سمت دولت برای لغو مقررات دست‌وپاگیر وجود دارد؟ بازه‌ی زمانی تغییرات قوانین چه مدت است؟
رویکرد دولت در قبال بنگاه‌داری، مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها، محیط زیست و قوانین حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان چیست؟ تأثیرات آن چگونه است و آیا امکان تغییر آن وجود دارد؟

اگر ابعاد سیاسی اثرگذار را بر دو بعد سیاست داخلی و خارجی تقسیم کنیم عواملی که باید به آنها توجه کنیم بقرار زیر خواهد بود:

الف)سیاست خارجی
روابط بین‌المللی کشور - روابط با کشورهای مسلمان و منطقه - میزان مناقشات بین‌المللی و منطقه‌ای - توان مقابله با چالشها - ارتباط با اقوام مرزنشین کشورهای همسایه - وضعیت تروریسم در منطقه - وضعیت جنگ و اغتشاشات در منطقه - توافق نامه‌های تجاری، منطقه‌ای و دوجانبه - فرایند پیوستن به سازمان تجارت جهانی

ب)سیاست داخلی
روند مقررات زدایی در کشور - روند انحصارزدایی و خصوصی‌سازی در کشور - میزان شفافیت دولت - تغییر در دولت و نهادهای دولتی - تعهد مردم نسبت به انتخابات - نوع جهت‌گیری رسانه‌ها و احزاب سیاسی - میزان درگیری‌های داخلی بین احزاب و گروه‌ها و ....

در نظرگرفتن عوامل اقتصادی

ثبات وضعیت اقتصادی چقدر است؟ روند اقتصاد، رو به رشد، ثابت یا رو به نزول است؟
آیا نرخ‌های تبادل ارز‌ها ثابت هستند، یا نوسانات زیادی دارند؟
سطح درآمد مشتریان رو به افزایش است یا کاهش؟ پیش‌بینی شما از تغییرات آن در سال‌های آینده چگونه است؟
نرخ بیکاری چقدر است؟ تربیت نیروی کار ماهر و یا به‌کارگیری آن چقدر هزینه دارد؟
جهانی‌شدن چگونه روی محیط اقتصادی که شما در آن فعالیت می‌کنید تأثیر می‌گذارد؟

سایر مواردی که میتوان در تحلیل عوامل اقتصادی در نظر گرفت بقرار زیر میباشد

الف)نشانگرهای اقتصادی شامل :
تولید ناخالص ملی (GNP) - تولید ناخالص داخلی (GDP) - درآمد سرانه کشور - میزان رشد اقتصادی - وضعیت تورم - وضعیت پس‌اندازها، دارایی‌ها و بدهی‌ها - کسری بودجه - ارزبری، ارزآوری و صرفه جویی ارزی - میزان سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی
ب) عوامل پولی، مالی و درآمدزایی
مخارج دولت - بودجه دولت - نرخ ارز - پتانسیل و میزان صادرات و واردات - مالیات
ج) زیرساختارها
ارتباطات - زیرساخت‌های دریایی(كشتیرانی)، هوایی، زمینی - زیرساخت‌های فرسوده - وجود مشاور در پروژه‌ها - مدیریت ریسك و بحران
ه) اعتبارات
وضعیت سیستم بانكی - هزینه دسترسی به سرمایه - مکانیزم بازار بورس

در نظرگرفتن عوامل اجتماعی-فرهنگی

روند نرخ رشد جمعیت و هرم سنی افراد در طی زمان چگونه بوده است و چه تغییراتی داشته است؟
اختلاف عقیده و طرز تفکر بین نسل‌های مختلف چگونه بر کسب‌وکارتان اثرگذار است؟
میزان تحصیلات و سطح بهداشت و سلامت در جامعه‌ی شما چقدر است؟
برای گروه‌های مختلف سنی چه طرز تفکری نسبت به کار وجود دارد و روندهای بازار کار و الگوهای اشتغال چگونه است؟
کسب و کارتان نسبت به چه دیدگاه‌ها و تابو‌های اجتماعی و اعتقادی تأثیرپذیر است؟ کدام تحولات اجتماعی‌ تاکنون بر این قضیه تأثیرگذار بوده است؟
باور‌های سنتی، مذهبی و سبک زندگی چه تأثیری روی افراد جامعه دارد؟
نکته:
ارزش‌ها در هر جامعه‌ای نقشی حیاتی ایفا می‌کند؛ به همین دلیل شناسایی ارزش‌های سازمان خود و آگاهی از ارزش‌های مشتریان‌تان از اهمیت بالایی برخوردار است.

سایر مواردی که میتوان در تحلیل عوامل اجتماعی-فرهنگی در نظر گرفت بقرار زیر میباشد

 الف)روندهای فرهنگی و اجتماعی

جمعیت شهرها و روستاها و توزیع جمعیت - توسعه/بحران‌های فرهنگی و اجتماعی - آداب و رسوم و سنن - توزیع سنی جمعیت - فقر، بی‌خانمانی و اعتیاد - كوچ و مهاجرت به شهرها - وضعیت اشتغال و بیكاری - سیاست‌های سازمان بهزیستی - نوع مصرف و قدرت مردم - میزان توجه به گردشگری و صنعت توریست
ب)بهداشت و آموزش
بیمارستان‌ها و مراكز درمانی - واكسیناسیون و ایمن سازی - كیفیت نظام آموزشی - گسترش مدارس - هزینه تحصیلات - سواد و بی‌سوادی - فرار مغزها
ج)جرم و جنایت
میزان قتل و سرقت - سیاست‌های قوه قضاییه
ه) موقعیت طبیعی-جغرافیایی و ژئوپلیتیک
دسترسی آسان به بازار مصرف - در اختیار داشتن منابع طبیعی - موقعیت ژئوپلیتیک

در نظرگرفتن عوامل تکنولوژیکی

امروزه فناوری و گسترش تکنولوژی جز جدایی ناپذیر در زندگی انسان‌ها محسوب می‌شود. اتوماسیون، تحقیق و توسعه، میزان آگاهی از تکنولوژی، روندهای پیشرفت جهانی تکنولوژی و .... عوامل بسیار مهمی ا‌ست که نمیتوان به هیچ عنوان از آن غافل شد.

جدیدترین تکنولوژی‌هایی که می‌تواند بر فعالیت شما تأثیر بگذارد کدام است؟
چه تکنولوژی‌هایی این پتانسیل را دارند که اگر در اختیارتان قرار بگیرند، صنعت یا کسب و کارتان را دگرگون کنند؟
آیا رقبایتان تکنولوژی‌هایی در اختیارشان هست که بتوانند عملکرد محصولات‌شان به صورت اساسی متحول کنند؟
دولت‌، دانشگاه‌ها، و مؤسسات تحقیقاتی و پژوهشی تحقیقات خود را روی چه زمینه‌هایی متمرکز کرده‌اند؟ آیا شما می‌توانید از این موارد، مزیتی برای خودتان ایجاد کنید؟
تغییرات تکنولوژیک چگونه می‌تواند الگو‌های کاری شما را تحت تأثیر قرار دهد؟ (مثلاً دورکاری از طریق ارتباطات آنلاین)
آیا مراکز دانش‌بنیانی وجود دارد که بتوانید همکاری‌های بلندمدتی با آن‌ها داشته باشید و فناوری‌های جدیدی را از آن‌ها یاد بگیرید؟

سایر مواردی که میتوان در تحلیل عوامل تكنولوژیکی در نظر گرفت بقرار زیر میباشد:

 الف)روندهای تكنولوژی

سطح فناوری داخلی نسبت به متوسط جهانی - پیچیدگی فناوری در سطوح مختلف - میزان اتوماسیون فرایندهای تولیدی - نرخ برگشت سرمایه‌گذاری در فناوری در این صنعت - ارزش افزوده سرمایه‌گذاری در فناوری در این صنعت - پتانسیل صادرات نرم‌افزارهای تخصصی صنعت - وضعیت انتقال تكنولوژی در این صنعت
ب)تكنولوژی اطلاعات و ارتباطات
وضعیت بکارگیری اینترنت در این صنعت - روند استفاده از تجارت الكترونیك در این صنعت - روند بکارگیری بازاریابی الكترونیكی در صنعت
ج)صنایع و فناوری جدید
اثر پیشرفت‌های نانوتكنولوژی بر صنعت - اثر پیشرفت‌های بیوتكنولوژی بر صنعت - تاثیر وضعیت کشور از بعد انرژی هسته‌ای بر صنعت - سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت - امنیت اطلاعات - كپی‌رایت و مالكیت معنوی

در نظرگرفتن عوامل زیست محیطی

 با توجه به گستره فعالیت دوست داران محیط زیست و حامیان حقوق مصرف‌کننده کسب‌و‌کارها باید به عوامل محیطی نظیر شرایط اقلیمی، بوم شناختی، نگرش کارمندان، ارزش‌های ذی‌نفعان و سبک‌های مدیریت و ... توجه داشته باشند.

الف)هوا :
وضعیت كیفیت و آلودگی هوا - اقلیم (درجه حرارت-رطوبت) - وضعیت گازهای گلخانه‌ای
ب)آب :
كیفیت آب - میزان و وضعیت مصرف آب در کشور - وضعیت مدیریت عرضه و تقاضا - وجود برنامه‌ریزی یكپارچه منابع آب - دسترسی به منابع آب‌ (سطحی، زیرزمینی و ...) - وضعیت دریاها و رودخانه‌ها - وضعیت آب‌رسانی به شهرها و روستاها - توسعه شبکه آب و فاضلاب - زیرساختارها (سد، فاضلاب و ....)
ج) زمین :
شوری و خوردگی - ارزیابی اثرات زیست محیطی - مقررات و قوانین زیست محیطی - توسعه شهرها و روستاها - وضعیت بازیافت و دفن ضایعات
د) انرژی:
سوخت‌های فسیلی - هزینه و عرضه الكتریسیته - مدیریت انرژی - مصرف و قیمت انرژی
ز) بلایای طبیعی شامل:
احتمال وقوع سیل - احتمال وقوع زلزله - احتمال طوفان های مخرب

در نظرگرفتن عوامل حقوقی

 در دهه گذشته تعداد قوانین جدید الزام‌آور برای سازمان‌ها افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است. به همین دلیل توجه به شرایط جدید ناشی از تغییرات در قانون بسیار مهم است. رعایت قوانین در این دوره اهمیت بالایی دارد. به همین دلیل هدف بسیاری از مأموریت‌‌ها و فعالیت‌های تجزیه و تحلیل کسب‌وکار، حصول اطمینان از انطباق سازمان با قوانین یا مقررات خاص بوده است. برخی از مسائل حقوقی ممکن است ریشه در دولت ملی داشته باشد، اما بعضی دیگر، به عنوان مثال قوانین اتحادیه اروپا یا مقررات حسابداری جهانی، ممکن است چندین کشور یا کل جهان را دربرگیرد. یکی از مسائل کلیدی در خصوص عنصر قانونی تجزیه و تحلیل PESTLE، تشخیص قوانینی است که بر سازمان تأثیر می‌گذارد. معمولاً این قوانین از کشورهای دیگری غیر از کشوری که سازمان در آن مستقر است، نشأت می‌گیرند. ممکن است این وضعیت زمانی رخ دهد که سازمانی در کشور مبدأ باشد و یا با سایر سازمان‌های موجود در آن کشور همکاری کند.

 - قانون گذاري در آینده
- قانون گذاري در عرصه خارجی و بین المللی
- هیاتها و فرایندهاي قانونگذاري
- سیاستهاي دولت

نکته:
تحلیل PEST با نام‌های دیگری مثل PESTEL ،PESTLIED ،STEEPLE و… نیز شناخته می‌شود که هر یک از حروف آن نماینده‌ی عواملی هستند که ممکن است در نظر گرفتن آن‌ها برای کسب‌وکارتان مفید باشد. این عوامل عبارت است از: زیست‌محیطی (Environmental) جمعیت‌شناختی (Demographic) اخلاقی (Ethical) قانونی (Legal) اجتماعی-فرهنگی (Socio-Cultural) و …

گام دوم: طوفان فکری فرصت‌ها

هنگامی که به خوبی توانستید تغییرات محیط کسب‌وکارتان را شناسایی کنید، باید بتوانید از طریق طوفان فکری فرصت‌هایی که هر یک از این تغییرات پتانسیل ایجاد آن را دارند مشخص کنید. به عنوان نمونه آیا این تغییر می‌تواند باعث ایجاد محصول جدید و با کیفیت‌تری شود، بازار‌های جدیدتری را ایجاد کند یا هزینه و زمان مورد نیاز برای فرایند‌ها را کاهش دهد و عملیات تولید و عرضه محصول را بهینه کند؟

گام سوم: طوفان فکری تهدیدها

فکر کردن به این‌که تغییرات محیطی چگونه می‌تواند برای کسب‌وکار شما خطرآفرین باشد نیز بسیار با اهمیت است. چرا که ممکن است با فهم به موقع این موضوع بتوان تأثیر تهدیدهای ناشی از آن را به شدت کاهش داد.‌‌
مثلاً اگر مهم‌ترین بخش بازارتان در حال کاهش است، آیا می‌توانید به بازار‌های جدیدی نقل مکان کنید؟ یا اگر پیشرفت تکنولوژی، یکی از مهم‌ترین محصولات‌تان را در معرض خطر قرار داده است، آیا می‌توانید این تکنولوژی را به منظور بهبود کیفی محصول‌تان به کار بگیرید؟ (تحلیل ریسک می‌تواند در ارزیابی تهدید‌ها و طراحی استراتژی مناسب برای مدیریت آن‌ به شما کمک کند.)

گام چهارم: اقدام عملی

به محض اینکه فرصتی جدید و یا تهدید قابل‌ملاحظه‌ای را شناسایی کردید، اقدامات عملی متناسب با آن را بررسی کنید و با اعمال فوری آن در مدل مدل کسب‌ و کار خود سعی کنید به بهترین نحو نتایج حاصل از این تغییرات را مدیریت کنید.

منابع :

ecomotive.ir

saeed-alavi.blogfa.com

mindtoolbox.ir