SBU چیست ؟ تعریف واحد کسب و کار استراتژیک

تعاریف رسمی متعددی برای پاسخ به پرسش SBU چیست وجود دارد. تعریفی جامع تر، SBU را به عنوان یک بدنه سازمانی در نظر میگیرد که به طور مستقل همه وظیفه های لازم برای تحقق رسالت کسب و کار را داراست.

تعریف دیگری با گرایش بازاریابی، SBU را به عنوان « واحدی عملیاتی که مجموعه متمایزی از محصولات را به گروه مشخصی از مشتریان میفروشد و مجموعهای از رقبای کاملا شناخته شده را داراست » توصیف میکند. در برنامه ریزی استراتژیک، لازم است واحدهای عملیاتی موجود را مجددا تعریف کنیم، زیرا تعاریف آنها در بسیاری از موارد با تعریف SBU سازگاری ندارند.

SBU چیست؟

به منظور تسهیل فرآیند تعیین و تعریف SBUها، معیارهای زیر به عنوان رهنمودهایی برای مدیران شرکت ارائه میشوند.

1- استقلال  استراتژی (Strategy autonomy)

SBU در درون شرکت، استقلال استراتژیک دارد. مستقل از دیگر واحدها، باید بتواند رسالت استراتژیک خود را دنبال کند.

2- بازار بیرونی (External Market ) 

SBU یک بازار محصول بیرونی دارد. چنانچه یک واحد سازمانی تامین کننده داخلی شرکت باشد، نمیتواند به عنوان SBU تعریف شود.

3- گروه مشتریان متمایز  (Distinct Customer Set)

گروه مشتریان SBU ،متمایز و جدا از مشتریان دیگر SBU هاست. چنانچه دو یا چند واحد کسب و کار، مشتریان مشترکی داشته باشند، به احتمال زیاد اجزای یک SBU هستند.

4- گروه رقبای متمایز (Distinct Competitor Set)  

SBU دارای گروهی از رقبا است که از دیگران متمایزند. این گروه رقبا صنعتی را که SBU در آن قرار دارد، تعریف میکند. در صورتی که SBU با بیش از یک گروه از رقبا رقایت داشته باشد، به احتمال زیاد بیش از یک SBU است.

5- تاثیر تعیین قیمت

تغییر قیمت هر محصول SBU ،تغییر مشابهی را در قیمت سایر محصولات SBU ضروری می سازد. چنانچه سایر محصولات از تغییر قیمت مصون بمانند، وجود بیش از یک SBU را نوید میدهند.

6- تاثیر تغییر کیفیت

تغییر در کیفیت یا ویژگیهای محصول SBU ،تغییر مشابهی را در دیگر محصولات SBU ناگزیر می سازد.

7- قابلیت جانشینی (substituability) محصول

محصولاتی که SBU می فروشد، قابیلت جانشینی دارد. چنانچه محصولات یک واحد کسب و کار قابل جانشینی با یکدیگر نباشند، میتوان فرض کرد که به SBUهای متفاوتی تعلق دارند.

8- تاثیر واگذاری یا انحلال( Liquidation or Divestment)

چنانچه واگذاری یا توقف محصول یا خط محصولی بر اثر بخشی بازاریابی یا فروش دیگر محصولات متعلق به SBU تاثیر بگذارد، میتوان نتیجه گرفت که آن کسب و کار واقعا یک SBU است. در صورتی که اثربخشی بدون تغییر یماند، میتوان نتیجه گرفت که واحد کسب و کار مورد نظر، در واقع بیش از یک SBU است.

9- ایجاد درآمد واقعی

SBU به جای «وجوه» غیر واقعی ثبتی از قبیل پرداختهای انتقالی بین بخشها، درآمدی واقعی ایجاد میکند.

10- مدیر ارشد

SBU آنقدر بزرگ است که استخدام مدیر ارشد را ایجاب میکند.

دشواری تشخیص SBU در تعریف بازار-صنعت، آن است. ترسیم مرزهای SBU ،به میزان زیادی به بازار و صنعتی که به آن تعلق دارد، مربوط است. در فهرست ارائه شده برای راهنمایی تعریف SBU ،بازار SBU با مجموعه مشتریان آن، و صنعت با مجموعه ی رقبای آن، معین میشود.