ماتریس عوامل داخلی و خارجی (ماتریس IE) (Internal-external Matrix) (موقعیت استراتژیک)
ماتریس عوامل داخلی و خارجی یکی از پر کاربرد ترین تکنیک های تحلیل استراتژی برای تحلیل استراتژی های مواجهه با محصولات و خدمات است.
که در اغلب تحلیل های سنتی مدیریت استراتژیک به کار می رود. این تکنیک بر مبنای نتایج تحلیل داخلی با روش SWOT انجام می گردد که استراتژی مواجهه با محصولات و خدمات در هر یک از بخش های شرکت را بر اساس جمع نمره نهائی عوامل داخلی ( محور افقی ) و جمع نمره عوامل خارجی ( محور عمودی ) مشخص می کند. پس برای توسعه این ماتریس ابتدا لازم است نقاط ضعف و قوت داخلی و تهدیدات و فرصت های محیطی ابتدا شناسائی و وزن دهی و سپس امتیاز دهی گردد که نتیجه امتیاز کل هر بخش در محور های ماتریس قرار می گیرد.
ماتریس عوامل داخلی و خارجی (ماتریس IE) به سه ناحیه عمده تقسیم بندی شده است.
ناحیه اول(1و2و4) مربوط به استراتژی رشد و ساخت است که شامل وضعیتی می شود که سازمان برای یک محصول یا خدمت خاص از قابلیت های استراتژیک ( قوت ها ) یا فرصت های محیطی بالا ( مانند گستره و رشد بازار ) برخوردار است. در این حالت سازمان استراتژی رشد و ساخت را پیش می گیرد به گونه ای که با تقویت نقاط قوت و بهره برداری حداکثری از فرصت های محیطی و تقویت تاثیر گذاری آنها، به بازدهی مورد انتظار دست این استراتژی کلان که رشد و ساخت نام گذاری شده است شامل استراتژی های رسوخ در بازار، توسعه بازار و توسعه محصول و نیز ایجاد ادغام های عمودی رو به بالا و پایین و افقی می گردد.
ناحیه دوم (3و5و7) مربوط به استراتژی حفظ و نگهداری است که در اصل وضعیتی است که در آن یکی از مشخصه های نمره نهایی عوامل داخلی و یا خارجی ضعیف ارزیابی شده یا هر دو در سطح متوسط بوده اند. بنگاه ها در این حالت باید استراتژی هایی مبنی بر نگهداشت وضع موجود را هدف گذاری کنند زیرا به کار بستن استراتژی های رشد در این وضعیت از ریسک پذیری زیادی برخوردار خواهد بود. استراتژی های نگهداشت وضع موجود می تواند شامل توسعه محصول به صورت همگون و غیر همگون و رسوخ در بازار خواهد بود.
ناحیه سوم ناحیه سوم (6و8و9) مربوط به استراتژی های کاهش،برداشت یا انحلال است . در واقع این شرایط مربوط به وضعیتی از محصولات و خدمات است که در آن بنگاه اقتصادی از قابلیت سازمانی مناسب برخوردار نیست و ویژگی های محیطی نیز شرایط مساعدی را برای آن رقم نمی زند. در این حالت استراتژی مناسب برای مواجهه با آن محصول یا خدمت، برداشت یا رها کردن آن خواهد بود
به منظور غنای بیشتر تحلیل بر اساس این تکنیک، برای شرکت هایی که بیش از یک محصول یا خدمت را ارائه می کنند، بر اساس وضعیت هر یک از واحدهای کسب و کار دوایری در خانه تحلیل شده قرار داده می شود که اندازه دایره نشان دهنده درصد فروش بنگاه در آن کسب و کار و قسمت هاشور خورده میزان سود دهی آن به نسبت فروش است.
طبیعتا استراتژی مناسب برای سازمان ها آن است که بیشتر منابع خود را در ناحیه اول به کار گیرند.
