QFD چیست؟ تعریف گسترش عملکرد کیفیت

تعریف گسترش عملکرد کیفیت / .(Quality Function Deployment (QFD 

 امروزه کیفیت و مشتری مداری به عنوان یکی از چالش‌های جدی رقابتی مطرح شده است و حفظ و گسترش بازارهای داخلی و خارجی، مستلزم ارائه محصولات و خدمات با کیفیت قابل اعتماد از طریق تأمین نیازهای مشتریان در طراحی و تولید محصولات یا ارائه خدمات است. گسترش عملکرد کیفیت (QFD)، به عنوان یکی از ابزارهای مدیریت کیفیت جامع امکان تحقق خواسته‌های فوق را برای صنایع تولیدی و خدماتی فراهم می‌کند.

QFD برای اولین بار به عنوان مفهومی برای توسعه محصولات جدید بر اساس کنترل کیفیت جامع (TQC) به وجود آمد، QFD ترجمه واژه کنجی (Kanji) است که ژاپنی‌ها برای توصیف تعمیم گسترش کیفیت از آن استفاده می‌کنند. تعریف QFD با توجه به منابع آموزشی مؤسسه Goal/QPC (یکی از بزرگترین مراکز مشاوره QFD) عبارت است از:

روش و فرآیندی نظام‌مند و ساخت‌یافته به منظور شناسایی و استقرار نیازمندی‌ها و خواسته‌های کیفی مشتریان در هر یک از مراحل تکوین محصول از طراحی‌های اولیه تا تولید نهایی که برای استقرار مناسب آن نیاز به همکاری همه جانبه بخش های مختلف سازمان از جمله بازاریابی، فروش، برنامه‌ریزی، مهندسی تولید، خدمات پس از فروش و … می‌باشند.

در تعریفی دیگر آمده است: «اگر چه QFD اغلب با فعالیت‌های بهبود محصول همراه است، اما کاربردهای تولیدی نیاز دارد. ابزار و مفاهیم QFD برای افرادی که در مسیر تولید، درگیر تقاضای بلندمدت می‌باشند مفید است. به سازمان برای جهت گیری مؤثر درخواست‌ها به سمت مباحث با اهمیت برای مشتریان کمک می کند تا بتواند به صورت بهتری برنامه ریزی کند.

به طور خلاصه می‌توان گفت وظیفه QFD را در دو جمله تعریف کرد:

تبدیل و ترجمه نیازمندی‌های مشتریان به مشخصات فنی محصول
تعیین فعالیت‌های کیفیتی متناسب با مشخصات فنی محصول

 

● تاریخچه QFD

Yoji Akao مبدع اولیه QFD و کسی است که از بعد علمی‌و گسترش عمومی‌این شیوه تلاش کرد. ابداع ابتدایی QFD، هنگامی‌رخ داد که در ذهن آکائو سوالی به این مضمون ایجاد شد: «ما در بحث کیفیت، به برخی اجزای محصول یا فرایند بسیار توجه می‌کنیم و درصدد آنیم که بدانیم کیفیت در مورد آنها رعایت شده است یا خیر. چرا این نقاط و نکات مهم کیفیت را که «نقاط تضمین کیفیتی» نام دارند، به عنوان نقاط کنترل و بازرسی در طراحی اولیه محصول و فرایند خود قرار ندهیم؟ در این صورت، از ابتدای طراحی محصول در راستای اولویت‌های خود گام برداشته‌ایم.» (Akao ص۱).
اولین کتاب در این مورد توسط «آکائو» و «میزونو» نوشته شده است. این دو دانشمند ژاپنی هنگامی‌اقدام به این کار کردند که ژاپن تازه به استقلال اقتصادی- صنعتی در برابر امریکا رسیده بود. در آن روزگار، کنترل آماری کیفیت به ژاپن معرفی شده و علاوه بر درک اهمیت کیفیت طراحی، به نقص چارت فرایند کنترل کیفیت به دلیل ایجاد آن پس از تولید کالا، پی برده شده بود.
QFD در آغاز تکامل خود با نام «نقطه نظرات طراحی» [۱] مطرح شد. سپس در ادامه تکامل خود توسط جداول «کوبه» کشتی سازی صنایع سنگین میتسوبیشی، جنبه عمومی‌یافت. این جداول نه تنها نیازهای مشتری را با وظایفی که باید انجام می‌شد، تعادل‌سازی می‌کردند بلکه روابط بین این وظایف را مشخص می‌ساختند. باید به این نکته توجه کرد که همین امر باعث اشتباه کسانی شده است که منشاء پیدایش QFD را میتسوبیشی می‌دانند. در حالی که دو سال قبل از آن، خود آکائو مقاله‌ای با همین عنوان نوشته بود.
با تکامل ایده‌های مرتبط با QFD و یکپارچگی آنها نام Quality Deployment بر آنها نهاده شد. هدف از QD تبدیل خواسته‌های مشتریان به شاخص‌های کیفیت بود.
در ادامه، از مهندسی ارزش مفهومی‌دیگر به QD افزوده شد و راهی گشوده شد تا بتوانیم کارکردهای کالا را بشناسیم.
در ادامه روند تکامل، کارکردهای فرایند کسب و کار [۲] به‌وجود آمد و سپس QFD ایجاد شد. از این رو تعریفQFD عبارت است از: «استقرار و به‌کارگیری گام‌به‌گام یک شغل و عملی که کیفیت را با جزئیاتش در راستای سیستم‌های اهداف و ابزار در بر دارد».
از این‌رو QFD مفهومی‌مشتق شده از برخی مفاهیم شناخته دیگر است که عبارتند از:
▪ جریان اولیه نمایش نقاط کنترل تضمین کیفیت (استفاده از جدول فعالیت تضمین کیفیت نیز در آن وجود دارد که جزیی از استنادات سیستمی‌گسترش کیفیت است).
▪ مفاهیمی‌از QD و مهندسی ارزش
▪ جدول کیفیت
با معرفی QFD به امریکا و اروپا، این ابزار در جهان توسعه و شهرت یافت (مقاله آکائو ۱۹۸۳). در ۱۹۹۶ موسسه و جایزه کیفیت آکائو توسط «گلن ماژور» تاسیس شد.
در مورد معادل فارسی Quality Function Deployment این نکته قابل ذکر است که خود عبارت انگلیسی برگرفته از معادلی ژاپنی است که در آن بویژه در واژه Deployment اختلاف نظر وجود داشت. تا مدتی بجای این واژه از واژه‌های Development یا Evolution استفاده می‌شد. هدف، استفاده از لفظی بود که واجد مفاهیم توسعه، تغییر و خلاقیت باشد. در هر صورت، آن چه هم‌اکنون به عنوان معادل فارسی برگزیده شده «گسترش» ناقص به‌نظر می‌رسد و شاید واژه «ارتقا» برای آن بهتر باشد.

● QFD چیست؟

به زبانی ساده، هدف QFD تبدیل خواسته‌های ارزیابی شده مشتری به مشخصات فنی معادل در محصول است. یعنی ببینیم مشتری چه می‌خواهد و آن را از طریق نظم و جامعیتی که QFD به فرایند طراحی محصول می‌دهد، در محصول بروز می‌دهیم. در صنایع مختلف برای QFD فواید بسیاری را ذکر کرده‌اند. مقالات بسیاری در زمینه توسعه محصول براساس نیازهای بازار با کمک QFD نوشته شده است. بیشترین کاربرد این روش در صنایع ماشینی و الکترونیکی بوده و حتی در صنعت هوا- فضا نیز از آن استفاده می‌شود. در حال حاضر، استفاده از آن به حدی گسترش یافته که ۵/۶۸ درصد از شرکت‌های امریکایی و ۵/۳۱درصد از شرکت‌های ژاپنی فقط در ۱۹۹۷ از این تکنیک استفاده می‌کردند.

از QFD می توان به عنوان ماشین مترجم «نیازمندی های مشتریان» به «مشخصات فنی و مهندسی» نام برد. به عبارت دیگر این روش مبدل تقاضاهای مشتریان به ویژگی های کیفیت و آماده ساختن یک طرح کیفیت برای محصول نهایی است. این عملکرد از طریق گسترش سیستماتیک روابط بین تقاضاهای مشتری و ویژگی های کیفیت محصول انجام می‌شود. این فرایند معمولا با کیفیت اجزای عملکردی آغاز گشته و سپس به کیفیت همه قسمتها و فرآیندها گسترش می یابد.

عملکرد محصول

در تعریف QFD به عملکرد محصول تاکید شده است . باید دانست که عملکرد با ویژگی تفاوت دارد . عملکرد یک عامل کیفی است و ویژگی یک عامل کمی می باشد . منظور از عملکرد به زبان ساده کارایی و قابلیت های ابزاری محصول در جهت برآوردن تعداد هر چه بیشتر خواسته های مشتری از یک محصول می باشد .

اهداف گسترش کارکر کیفی QFD

اهداف QFD معمولا شامل دو دسته ملموس و ناملموس می شود که شرح آن در زیر خواهد آمد .

اهداف ملموس : اهداف ملموس شامل بکارگیری QFD را می توان در :

طراحی با هزینه کمتر
حذف تغییرات مکرر فنی
شناسایی مقدماتی مکان هایی از تولید که بحرانی اند
تعیین فرآیندهای در پیش رو برای تولید
کاهش قابل توجهی از زمان, برای توسعه محصول و اختصاص بهینه تر منابع

اهداف ناملموس : در کنار اهداف ملموس اهداف ناملموسی نیز در بکارگیری QFD شناسایی شده است که عبارتند از :

افزایش رضایت مشتری
تسهیل در کار گروهی با چندین نظام مختلف
ایجاد یک بنیان برای برنامه ریزی بهبود محصول
ایجاد و نگهداری مستندات
ایجاد منبعی قابل تبدیل برای دانش فنی
تشویق اعضای QFD به انتقال دانسته هایشان به دیگر پروژه ها
اجرای دقیق وهمزمان تمامی عناصر موجود در QFD با هماهنگی و انسجام کامل تمامی اجزا با یکدیگر
برای تبدیل خواسته های نامفهوم مشتریان به تکنیکی که بتواند آنها را به خواسته های قابل درک ( برای سیستم ) تبدیل کند .
برای قادر ساختن نفوذ در صحنه عملیات
برای آسان تر کردن این موضوع که ندای مشتری ( خواسته مشتری ) به صورت دقیق چه چیزهایی می باشند .

● فواید QFD از دیدگاه‌های مختلف:

▪ سادگی و دقت در تصمیم‌گیری‌های چند معیاره
▪ با توجه به لزوم تامین رضایت مشتری در کیفیت بهتر کالا و هزینه کمتر آن، با QFD می‌توان صدای مشتری را به شاخص‌های فیزیکی ترجمه کرد و سود بیشتری به‌دست آورد.
▪ شناسایی عناصر متعارض و متضاد در طراحی انجام شده. این امر منجر به کاهش طراحی مجدد، تغییر در روش‌های سنتی و کاهش لزوم آموزش نیروی کار می‌شود.
▪ کنترل بهتر از مرحله طراحی تا تولید. جمع‌آوری و دسته‌بندی تجربیات مختلف سازمان در ساختاری قابل فهم (این ویژگی زمانی فایده خود را بروز می‌دهد که فردی بخواهد با کوله‌باری از تجربه از سازمان خارج شود).
▪ جمع‌آوری اطلاعات از واحدهای مختلف سازمانی با رویکرد مشتری‌مداری و اولویت‌دهی به انتظارات مشتری. این امر به‌نوبه خود موجب وحدت افقی درون سازمانی و افزایش کارایی و بهره‌وری سازمانی می‌شود.
▪ کاهش زمان موردنیاز برخلاف ظاهر وقت‌گیر. QFD از بسیاری از دوباره‌کاری‌ها، نقصان‌ها و… پیش‏گیری می‌کند.
▪ کاهش هزینه‌های راه‌اندازی یا ایجاد محصولی جدید
▪ کاهش بازه زمانی از طراحی تا عرضه به بازار
▪ کاهش تغییرات گران‌قیمت و ناگهانی مهندسی
▪ ایجاد اهداف کمی‌برای سازمان
▪ درک نقطه‌نظرات مشتری
▪ ابزاری برای مهندسی همزمان
▪ فروش بیشتر کالا
▪ شناخت نحوه جایگذاری منابع
▪ تاثیر مثبت بر روابط افراد از طریق: لزوم شرکت جمع زیادی از افراد در آن، لزوم ثبت نتایج تعاملات، نمایش آنچه افراد آن را مهم می‌پندارند، نمایش آنچه که بر عوامل موردنظر ما اثر می‌گذارد.
▪ استراتژی واضح در مورد کالا
▪ شناخت خواست مشتری
▪ عدم تغییر نظر مشتری در مورد کالا
▪ ارضای نیازهای اصلی مشتریان
▪ جذب مشتری‌های جدید
▪ فقدان نقص کیفی یا عملکردی کالایی که بموقع تولید شده است
▪ ابزاری هوشمند
▪ وسیله‌ای برای هماهنگی و ارتباط میان تضارب عملکردها
آکائو در تحقیقی از ۸۰ شرکت ژاپنی، دلایل آنها را در استفاده از QFD چنین گزارش داده است:
– الگوبرداری از کالاهای رقابتی
– ایجاد کالایی جدید که فاصله شرکت را از رقبا افزایش می‌دهد
– گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات کیفی بازار
– وجود اهداف طراحی در تولید
– سهم بیشتری از بازار
– کاهش مشکلات اولیه کیفیت
توجه داریم که شرایط جهانی بازار تغییر کرده است. امروزه دیگر خریدار، مسئول دقت در وجود نقص درکالا نبوده و فروشنده مسئول است. باید به نیازهای ناگفته مشتریان توجه کرد. تولیدکننده باید مسئولیت‌های زیست‌محیطی را بپذیرد. باید پاسخ‌هایی سریع به تغییرات (بازار، فناوری، اقتصاد) داد، تولید و طراحی چابک اهمیت دارند. هم‌اکنون رویکرد جهانی بهای زیادی به آموزش، حق انتخاب و شکوفایی مشتری می‌دهد. همواره باید توجه خود را به گسترش انعطاف (در مقابل خشکی)، تفکر سیستم‌ها (در مقابل محلی)، بازده در بلندمدت (بجای کوتاه‌مدت) معطوف کنیم. تمامی‌این موارد در حالتی تأثیرگذارند که رقبای ما نیز در جست‌وجوی هزینه کمتر بوده و ممکن است سریع‌تر عمل کنند. در این جاست که لزوم حضور QFD واضح‌تر می‌شود. باید دقت کنیم که QFD فقط در زمینه تبدیل خواسته مشتری به مشخصات فنی محصول، کاربرد ندارد و در تمام تجزیه و تحلیل‌های دیگری که چندین عامل وابسته به هم را می‌بایستی همزمان در تصمیم گیری مدنظر قرار داد، مفید فایده است. QFD هر جا که مجموعه ای از مسائل و راه حل‌ها را می‌بایستی بررسی کرد، کاربرد دارد. مثلا می‌دانیم که هزینه‌ها (به تفصیل مکان و زمان) می‌بایستی با نیازهای اهداف متناسب باشند. وقتی می‌خواهیم پروژه یا برنامه‌ای را در سازمان ایجاد کنیم. هزینه‌ها می‌بایستی از ابعاد مختلف حیطه، بودجه و زوایای دیگر یک برنامه، در هر بخش سازمان بررسی شوند. زیرا هر سازمان از بخش‌هایی متعدد تشکیل شده و هر بخشی ملاحظات خاص خود را دارد. در این جا می‌توان از QFD کمک گرفت.

موضوع QFD نیازها و انتظارات مشتری و فراتر از انتظارات اوست. این مسائل شامل موارد زیر است:

– مشتری واقعا چه می‌خواهد؟
– انتظارات مشتری چیست؟
– آیا از انتظارات مشتری برای تعیین نحوه فرایند استفاده می‌شود؟
– تیم طراح، برای جلب رضایت مشتری چه کاری می‌تواند بکند؟

● مراحل QFD

QFD در مراحل مختلف و تکنیک‌های متفاوت، کمابیش به این موارد توجه دارد:
۱) Who (درک مشتری)
۲) What (خواسته مشتری)
که در این جا مباحث زیر مطرح می‌شود؛
لزوم جمع‌آوری اطلاعات از طرق مشاهده، پیمایش، گروه متمرکز، شکایت‌ها، آئین‌نامه‌های دولتی (همگی برای تشریح واقعیت خواسته مشتری)
۳) (Who-What) تعیین وابستگی‌های موجود بین اهمیت خواسته‌های مشتریان
۴) (now) مقدار کنونی ارضای مشتری در کالای موجود (اصلا، کمی، کاملا)
۵) (How) نحوه پاسخ به مشتری (قابل سنجش و کمی‌باشد،…)
۶) (How to What) روابط خواسته‌ها و پاسخ‌ها
۷) توجه به موارد و اهداف مهندسی
۸) (How on Hows) روابط بین پاسخ فنی

● انواع خواسته‌های مشتریان

منظور از نیازمندی های مشتری، خواسته های ارضاء کننده برای مشتری در قبال مصرف محصول و یا خدمت می باشد نیازهای مشتری سه دسته اند :

نیازهای اساسی : مشخصه هایی از محصول که بر طرف کننده نیازهای مشتری در ارتباط با هدف اصلی تولید محصول می باشد و مشتری چه بخواهد و چه نخواهد می بایست در محصول اعمال شود .

نیازهای عملکردی : این نیاز مربوط به کیفیت عملکرد می باشد که با افزایش عملکردهای آن سبس افزایش رضایت در مشتری می گردد . این نیاز به نوعی دیگر همان ندای مشتری (خواسته مشتری) می باشد .

نیازهای برانگیزنده : در این نوع نیاز ممکن است مشتری از آن آگاهی نداشته باشد و نیاز ضروری بوجود آن در محصول احساس نمی شود . ولی اگر در محصول گنجانده شود سبب بر انگیختگی و خشنودی در مشتری می گردد
نیازهای برانگیزننده در صورت تداوم در محصول به صورت نیاز عملکردی در می‌آیند.

خواسته‌های مشتریان که می‌بایستی در محصول بروز یابند در ۸ حیطه اصلی طبقه‌بندی شده‌اند تابتوان براساس آنها تجزیه و تحلیل کرد. به این نکته توجه کنید که با دقت در ۸ حیطه یاد شده می‌توان دریافت که کاربرد QFD صرفا به سطح ظاهری محصول محدود نمی‌شود و می‌تواند شامل موارد درون سازمانی نیز شود.

▪ عملکرد وظیفه‌ای

۱) جریان انرژی
۲) جریان اطلاعات
۳) گام‌های عملیاتی
۴) توالی سلسله عملیات

▪ عوامل انسانی

۱) ظاهری
۲) کنترل اجباری و انگیزشی
۳) تسهیل کنترل و درک موقعیت
ـ خواسته‌های فیزیکی (خصوصیات فیزیکی)
ـ قابلیت اعتماد (امنیت کالا و دیر خراب شدن آن)

▪ موارد مربوط به چرخه عمر

۱) حمل و نقل کالا
۲) قابلیت نگهداری
۳) توانایی درک آن
۴) قابلیت امتحان آن
۵) قابلیت تعمیر آن
۶) قابلیت تنظیف آن

▪ موارد مربوط به منابع

۱) زمان
۲) هزینه
۳) سرمایه
۴) واحد
۵) تجهیزات

▪ ملزومات تولیدی

۱) مواد استفاده شده
۲) کمیت و مقدار آنها

 

3) ملزومات تولیدی

4) ظرفیت‌های سازمان و شرکت

 

 

رویکردها و روش‌های اجرای QFD

 از میان رویکردها و روش‌های اجرای QFD، روش‌های زیر معروف‌ترند.:

– تحلیل مشترک
– TRIZ
– مدیریت تعارض
– روش‌های تاگوشی
– آزمایش شده

QFD بر مبنای گسترش موازی چند چرخه عمر «طرح‌ریزی‌های ارزش» استوار بوده و به طرح کیفیتی که قبلا در QFD استفاده می‌شده، اضافه می‌شود. سپس، سعی می‌کند یکپارچگی خود را در خانه‌ای به نام «خانه ارزش‌ها» جلوه دهد.
فرموله شده: همزمان با توجه به نیاز مشتری به هزینه‌های سازمان نیز توجه می‌کند و سعی دارد با حداقل کردن ممکن هزینه‌ها، راه‌حلی بهینه از طریق محاسبات ریاضی پیدا کند. دغدغه این روش آن است که با توجه به اهداف فنی تعیین شده، تخصیص منابع را چگونه انجام دهیم. در این روش، برای مدل‌کردن روابط بین نیازهای مشتری و شاخصه‌های فنی و همچنین روابط بین رابطه‌های فنی با خودشان، ابتدا از رگرسیون خطی فازی با ضریب سه گوش متقارن استفاده می‌شود. سپس، ضریب فازی سه‌گوش متقارن به ضرایب فازی سه‌گوش غیرمتقارن بسط داده می‌شود. اولین بار «کیم و مسکوویتز» نمونه‌ای اولیه از تلفیق فرمول برنامه‌ریزی ریاضی و رویکرد حل مسئله ایجاد کردند. «فونگ و دیگران» مدلی استنباطی را برای تسهیل طراحی تصمیم‌گیری براساس ارزش اهداف مشخصات فنی با استفاده از قوانین فازی را پیشنهاد دادند. در سال ۲۰۰۲، فرمولی فازی براساس رویکرد تعامل ژنتیکی برای برنامه‌ریزی QFD ساخته شد. (چن، تانگ و رن).

● روش جدول اولویت‌بندی (HOQ)

این روش یکی از معروفترین و قدیمی‌ترین روش‌های اجرای QFD بوده و وظیفه آن ایجاد اهمیت‌های مربوط به مشتری است. در این روش، اولویت‌بندی خواسته‌های مشتری از طریق بازاریابی و توسط خود او انجام می‌گیرد. برخی‌ها، HOQ را مبنای QFD می‌دانند و گاهی به آن بهترین تکنیک مدیریت کیفیت جامع و گسترش کارکردهای کیفیت اطلاق می‌کنند. این روش، طرح تکامل‌یافته QFD است و در اغلب موارد QFD را معادل آن در نظر می‌گیرند. برنامه ریزی کالا، گسترش و توسعه عناصر، برنامه‌ریزی فرایند و عملیات تولید، عناصر اصلی آن تلقی می‌شود.

خانه کیفیتHOQ، هنگامی‌مؤثر است که بین چند هدف و چند وسیله دستیابی به اهداف، تجزیه و تحلیل می‌کنیم (وزن دهی و…). برای سادگی کار از خانه هدف استفاده می‌شود که ظرفیت نمایشی زیادی دارد. در HOQ تیم پروژه می‌فهمد که از ظرفیت بالقوه خود تا چه میزان استفاده می‌کند. همچنین، پتانسیل‌های حل مسئله که هنوز با پاسخی فنی به آن پرداخته نشده، روشن می‌شود و پاسخ‌های فنی اضافی و کم کاربرد آشکار می‌شوند. شکل ظاهری این روش مشابه خانه است.
هدف این روش ایجاد اهمیت‌های مربوط به مشتری در محصول است.

▪ نحوه ساختن خانه کیفیت

۱) نیازمندی/خواسته‌های مشتری
۲) اهمیت نیازمندی‌های مشتری
۳) تحلیل‌های قابل مقایسه
۴) هدف نهایی
۵) نسبت بهبود
۶) نقاط فروش
۷) امتیاز
۸) خواص محصول/ ویژگی‌های مهندسی
۹) رابطه ویژگی‌های محصول- نیازمندی‌های مشتری
۱۰) امتیاز رابطه خواص محصول/ ویژگی‌های مهندسی
۱۱) ارتباطات

▪ ایجاد ماتریس‌های پایه QFD

۱) ماتریس طرح‌ریزی محصول
۲) ماتریس طرح‌ریزی قطعه
۳) ماتریس طرح‌ریزی فرایند
۴) ماتریس طرح‌ریزی تولید

الف) ماتریس ۱. خانه کیفیت

 ▪ هدف:

ـ تعریف/ ارزیابی نیازمندی‌های مشتری
ـ تعریف رابطه نیازمندی‌های مشتری با نیازمندی‌های فنی محصول (PTR)
ـ ارزیابی نیازهای فنی محصول (PTR)

▪ خروجی‌ها:

ـ نیازمندی‌های مستند شده مشتری
ـ اندازه گیری هدف و نیازمندی‌های فنی
ـ نیازهای بازار
ـ ویژگی‌های محصول
ـ تحلیل‌های مقایسه‌ای

ب) ماتریس ۲. گسترش قطعات

▪ هدف:

ـ تعیین قطعات بحرانی
ـ تعیین مقادیر ویژگی‌های قطعه
ـ شناسایی موارد دارای اهمیت ویژه
▪ خروجی‌ها:
ـ مستندات مربوط به قطعات و اجزای بحرانی

ج) ماتریس ۳. طرح‌ریزی فرایند

▪ هدف:

ـ عملیات ساخت/ فرایند (PMO) را تعیین کرده و ارزیابی کنید
ـ PMOها را برای بهترین تطبیق ارزیابی نمایید
ـ به منظور ایجاد مفهوم قابل ساخت، آنچه را که در ترتیب فرایند نیاز به بهبود یا طراحی مجدد دارد، تعیین کنید
ـ مناسب بودن فرایند را تشخیص دهید
ـ عملیات دارای بیشترین اهمیت را معین سازید

▪ خروجی‌ها:

ـ عملیات ساخت/ فرایند کلیدی
ـ اجزای فرایند بحرانی

د) ماتریس۴. طرح‌ریزی تولید

▪ هدف:

ـ عملیات فرایند را با ویژگی‌های فیزیکی محصول مقایسه کنید
ـ اطمینان یابید که اهمیت هرچیز با یک مشتری بررسی می‌شود
ـ معین سازید کدام‌یک از بازرسی‌های کیفیت، زائد بوده و کدام یک از آنها نیاز به توجه بیشتری دارد
ـ مقادیر هدف را برای ویژگی‌ها تعیین کنید
ـ بررسی‌های داخلی را برای فهم این نکته که آیا فرایند به‌صورت صحیح عمل می‌کند، تعریف نمایید

▪ خروجی‌ها:

ـ ویژگی‌های فیزیکی محصول کلیدی
ـ مقادیر هدف ویژگی‌های محصول کلیدی
ـ بررسی‌های کلیدی داخلی به‌منظور تضمین کیفیت
ـ بسط بیشتر خانه کیفیت و سایر ماتریس‌ها
ـ پایه (ستون‌های) HOQ

▪ هزینه

ـ شاخص ارزش هرینه هدف (%V=I%/C) که در آن I% برابر با درصد اهمیت نسبی و C% برابر با درصد هزینه نسبی است.
ـ گراف (نمودار) ارزش
ـ درجه مشکل بودن

● روش فرایند سلسله مراتبی تحلیلی

این روش، جدیدتر و مبنای آن بسیار ساده است. در این روش، از نمودار درختی و نظمی‌که در آن وجود دارد استفاده می‌شود. با این روش، از طریق خردکردن کلیات به جزئیات، می‌توان قضاوت تطبیقی بهتری انجام داد و نفوذ و اثر هر عنصر را بهتر نمایش داد. این روش که به AHP [۳] مشهورتر است، تجزیه و تحلیل جزئیات را آسان‌تر ساخته و از این طریق می‌توان درباره کلیات نظر داد. با توجه به خواص AHP هر سطح از جزئیات که قبلا به‌طور مقایسه‌ای وزنی موقتی داده شده‌اند با توجه به معیار سطوح بالاتر (کلیات) و وزن آنها، وزن دهی نهایی می‌شوند. با توجه به مطالب ذکر شده، سه شاخص اصلی وزن‌دهی AHP عبارتند از:
۱) قضاوت تصمیم‌گیران و متخصصین
۲) اهمیت براساس معیارها (توجه مشتری و…)
۳) موازنه‌ای یکپارچه بین تمام موارد در تمام سطوح
با توجه به مزایای AHP، کاربرد و استفاده آن در برخی حوزه‌ها افزایش یافته است. مثلاً سیستم‌های تولید، مدیریت کیفیت، تحلیل‌های سرمایه‌گذاری و… .

▪ گام‌های AHP

۱) تعریف مشکل
۲) بررسی مشکلات به‌صورت سلسله مراتبی از کلیات به جزئیات
۳) قضاوتی تطبیقی با مدنظر داشتن هدف در مورد خواسته‌های مشتریان
۴) قضاوتی تطبیقی با مدنظر داشتن هدف در مورد پاسخ‌های فنی
۵) وزن‌دهی به خواسته‌های مشتریان و پاسخ‌های فنی
۶) بررسی و بازبینی قسمت‌های موردنیاز

ارتباط QFD با روش های ANP و AHP

تکنیک QFD برای ترجمه نیازمندی های مشتریان به الزامات فنی تولید محصول نیازمند وزن نیازمندی های مشتریان است. از تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP و فرایند تحلیل شبکه ANP می توان برای تعیین وزن نیازمندهای مشتریان استفاده کرد. بنابراین مدل ترکیبی AHP-QFD و مدل ترکیبی ANP-QFD میتواند برای مطالعات پژوهشی مورد استفاده قرار گیرد.

ارتباط QFD با مدل کانو

مدل کانو الزامات اساسی و انگیزشی و عملکردی موثر در رضایت مشتری را تعیین می‌کند و می تواند در ماتریس QFD مورد استفاده قرار گیرد تا این اطمینان حاصل گردد که اغلب نیازها و خواسته های مهم و بحرانی مشتریان مورد توجه قرار گرفته است. ادغام این دو مدل باعث تولید محصولات منطبق بر خواسته‌های مشتریان می‌گردد. برای درک بهتر مطلب مقاله ارتباط مدل کانو و مدل QFD را مطالعه کنید.

● جمع بندی

QFD ابزاری مفید برای تبدیل خواسته‌های مشتری به مشخصات موجود در محصول و نیز تصمیم‌گیری در زمانی است که باید مجموعه‌ای از مسائل را با ملزومات آنها به‌طور همزمان در تصمیم‌گیری مدنظر قرار داد. QFDفرایند گروهی منظم برای برنامه‌ریزی و طراحی محصولات جدید یا بهبود محصولات/ خدمات از طریق زیراست:تمرکز بر نیازمندی‌های مشتریان، به کاربردن محیط‌های قابل رقابت و نیازمندی‌های بازار برای بالابردن اهداف طراحی، ایجاد کار گروهی و استفاده از فواید آن، تهیه مستنداتی برای تسهیل یکسان‌سازی، تبدیل نیازمندی‌های کیفی مشتری به اهداف قابل‌اندازه‌گیری، به گونه‌ای که محصولات و سرویس‌های مناسب به‌صورت صحیح و در اولین فرصت به بازار معرفی شوند.
روش QFD، فرایند ساختار یافته‌ای است که از ماتریس چندگانه‌ای تشکیل یافته و اهداف زیر را دربرمی‌گیرد: تبدیل نیازهای مشتری به نیازمندی‌های طراحی یا مهندسی، تبدیل نیازمندی‌های طراحی یا مهندسی به ویژگی‌های قطعه یا محصول، تبدیل ویژگی‌های قطعه یا محصول به عملیات ساخت و تولید و تبدیل عملیات ساخت و تولید به عملیات خاص و کنترل‌های آن.
مزایای استفاده از QFD عبارتند از: مشتری مداری، بهبود کیفیت مطابق آنچه که خواسته مشتری است، تشویق و گسترش کار گروهی، کاهش قابل ملاحظه در هزینه‌های راه‌اندازی، کاهش تغییرات در حین فرایند طراحی، افزایش بهره وری، کیفیت و دانش مهندسی و تغییرات کمتر مهندسی.
گرچه تکنیک‌ها و روش‌های مختلفی برای QFD وجود دارد، اما یکی از بهترین و قدیمی‌ترین روش‌ها QFD است. تنها کاری که HOQ انجام می‏دهد، نظم‌دهی به ذهن افراد درگیر با پروژه تصمیم‌گیری است که با نوعی انسجام گروهی همراه می‌شود. عناصر تشکیل‌دهنده خانه کیفیت (HOQ) عبارتند از: نیازمندی‌های مشتریان، ویژگی‌های محصول، اهمیت نیازمندی‌های مشتری، ماتریس طرح‌ریزی، ارتباط بین نیازمندی‌های فروش و ویژگی‌های محصول و ارتباط ویژگی با ویژگی، اهداف یا تشریحات فنی اولویت‌بندی شده

 

منابع:
۱. Yoji Akao, QFD: Past, Present, and future, International Symposium on QFD’ ۹۷-Linkoping, Asahi University
۲. Selimzaim & Mehmet Sevkli, The Methodology of Quality Function
۳. دیگر منابع و مآخذ در دفتر نشریه صنعت خودرو موجود است.
[۱] . Design View Points
[۲] . Business Process Functions
[۳] .Ananlytic Hierarchy Process

parsmodir.com